'Planet majmuna: rat' redatelja Matta Reevesa treći je nastavak novovjekog serijala “Planet majmuna” koji su 2011. s istoimenim filmom inicirali studio Fox i scenaristi Rick Jaffa i Amanda Silver. Taj serijal naslovom se i premisom naslanjao na prethodnu tradiciju “Planeta majmuna”, izvornu knjigu Pierrea Boullea iz 1963., te niz filmova koji su po njoj nastali. No, novi “Planet of Apes” od te se tradicije uvelike odmiče.
Dok su stari “Planeti majmuna” u osnovi bili space-opera i počivali na motivu putovanja i upoznavanja s drugom civilizacijom, suvremeni serijal je distopija - bavi se našim planetom nakon buduće masovne katastrofe koju je izazvala neodgovorna znanost. Nadalje, suvremeni “Planet majmuna” razlikuje se od prethodnih i po ideološkom ambijentu. Dok su izvorni filmovi nastajali u postklasičnom, još jako konzervativnom Hollywoodu, suvremeni serijal nastaje u razdoblju kad je Hollywood čvrsta utvrda liberalizma u Americi koja se sama okreće od liberalizma.
Ne treba se stoga čuditi da je trolist “Planet of the Apes” filmova iz ove dekade (2011., 2014., 2017.) možda najpolitičniji serijal koji Hollywood proizvodi u ovom trenutku. Tijekom tri filma, scenaristi i redatelji okrenuli su valjda svaki kamen suvremene politike, od pitanja rasizma, američkog intervencionizma, imigracije, međuetničke tolerancije, do uspona ekstremizma. Tijekom prva dva filma, scenaristi su serijal osovili oko lika Caesara (Andy Serkis), svojevrsne majmunske inačice Nelsona Mandele ili Gandhija, čimpanze-lidera koji nepokolebljivo zagovara suradnju s ljudima, i istodobno vodi majmunski pokret otpora.
Na početku trećeg filma, Caesar je u poziciji otprilike kao Tito 1943.: uokolo bjesni rat, među ljudima su prevladali ekstremisti, no on se povukao u šumu, gdje nastoji graditi funkcionalnu zajednicu. Gorljive ljudske militante predvodi Pukovnik (Woody Harrelson), ludi zapovjednik kojeg sljedbenici vjerski obožavaju i koji neodoljivo podsjeća na Branda/Kurtza iz “Apokalipse danas”. Pukovnik otkrije majmunski grad i u napadu pobije Caesarovu obitelj. Caesar majmunima naloži zbjeg - no, to se pokaže kao pogreška, jer i on i majmuni padnu Pukovniku u ruke. On ih strpa u logor, gdje ih koristi kao radnu snagu da bi izgradio - pazite sad - granični zid! Caesar i majmuni tako se nađu u situaciji koja nemalo podsjeća na “Most na rijeci Kwai” ili “Sretan Božić, gospodine Lawrence”.
Već se iz ovog vidi da je treći nastavak “Planeta” bogati žanrovski hibrid. Ima tu dosta od filmova o zarobljeničkim logorima, puno vesterna, puno je tu vijetnamske ikonografije, a ima čak i partizanskog filma - finale s kolonom u zbjegu, recimo, neodoljivo podsjeća na Bulajića. No, dok kod Lucasa u “Ratovima zvijezda” ta hibridnost stvara dojam da prelazite iz filma u film kao iz sobe u sobu, ovdje nije tako: cjelina je izrazito koherentna, stalno imate osjećaj da gledate jedan film i da znate što je njegova tema. Ta klasičnost dobrodošla je u današnjem Hollywoodu, gdje se filmovi često raspadaju na “levele” i “taskove” nauštrb cjeline.
“Planet majmuna” možda je i najbolji spektakl A produkcije koji je Hollywood izbacio ovo ljeto. Riječ je o atraktivnom, ali ozbiljnom filmu koji posuđuje od dobrih prethodnika s puno ukusa - no, i poetički, a pogotovo politički - stoji usidren u današnjici. To je film u kojem se reflektiraju i Trumpov zid, i Jobbik, i Alt Right, ali svejedno nemate - kao katkad u prijašnjim nastavcima - dojam da vam netko napadno docira.