Ustaša je isto što i ustanik (usporedi: pristaša, radiša, štediša…). Po svome tvorbenom dočetku ta je riječ bliža srpskoj standardnoj štokavštini, pa se u leksikografiji prvi put javlja u Popovićevu Srpsko-njemačkom rječniku (“ustaša, ustaš”), pa u Šuleka. Bilježi se u XIX. stoljeću i u Konavlima, i u Hercegovini (gdje se spominje i “ustaško leglo”, što prenosi Akademijin rječnik). Bilježi je i Šulek. U Bošnjaka se bilježi “ustašnik”.
Pošto su poslije Ugarsko-hrvatske nagodbe honvedi (Landwehr) na području Hrvatske i Slavonije prevedeni 1868. u domobrane, za pripadnika njihova pričuvnog sastava (posljednjepozivca) u prijevodu je kalkiran naziv “pučki ustaša”, pa taj termin ulazi i u književnost (Krležin “Hrvatski bog Mars”, Jonkeov prijevod “Dobroga vojaka Švejka” itd.). Terorističku organizaciju “Ustaša - Hrvatski revolucionarni pokret”, osnovanu 1931., Njemačka i Italija instalirale su na vlast u Hrvatskoj nakon vojnog i političkog sloma Kraljevine Jugoslavije 1941. Ustaški pokret profilirao se kao fašistički po državno-stranačkom uređenju, ultranacionalistički i rasistički (provodeći genocid i kulturocid nad Židovima, Srbima i Romima). Zato je pojam “ustaša” poprimio značaj osobe koja ima takve ideje i koja ih je spremna provoditi i zločinom. Korištenjem elemenata ustaške odore i pozdrava - odzdrava
“Za dom! Spremni!” simbolički se veličaju ideje ustaštva.
Glagol stati sadrži indoevropski korijen “sta-”.