Kolera

Kolera je akutna infekcija tankog crijeva. Može biti subklinička ili blaga, a može biti i munjevita, potencijalno pogibeljna. Izaziva je vibrion (Vibrio cholerae), kojim je zaražena voda, morska hrana, a rjeđe i druge vrste hrane. Endemska je u Indiji, rezervoar infekcije je Ganges.

Simptomi su dugotrajna vodenasta dijareja, povraćanje, bolni grčevi u mišićima, dehidracija i oligurija te kolaps. Javlja se epidemijski, a prouzročila je i sedam pandemija.

Kolera je, uz kugu, duboko urasla u kolektivni imaginarij (“Kuga i kolera!” kao sinonim opaka zla). U svjetskoj literaturi eno je u naslovu “Ljubavi u doba kolere” (El amor en los tiempos del cólera), romana koji je 1985 objavio nobelovac Gabriel García Márquez i gdje se Juvenal Urbino više bavi iskorjenjivanjem kolere nego dušom svoje žene. U hrvatskoj literaturi ubila je Ivana Dežmana (ostavivši Milivoja Dežmana Ivanova dvomjesečnim siročetom).

“Kolera” je u hrvatskome posuđenica iz latinskoga (“cholera”), u kojemu je medicinski grecizam od “holéra”, a njoj je ime dala “holé” (žuč; po njoj i “kolerik” odnosno “žučljiv”, jer se vjerovalo da je srdžba locirana u žuči), u vezi s glagolom “hloázo” (zelenim), u vezi kojega je i “hlor” (klor) jer je zelenkast (usp.: “klorofil”), a indoevropska osnova je “*ghlo-”, varijanta osnove “*ghel-”, odakle u latinskome “galbus” (zelenkasto žut, usp.: Galba), u njemačkome “gelb”, u engleskome “yellow”, u litavskome “geltonas” (sve: žut), a u baltoslavenskim jezicima i osnova “*zel-” (litavski je “zalias” zelen, “zelvas” zelenkast, a u nas “zelen”).