Mercedes

Mercedes je katoličko žensko ime, popularno u zemljama španjolskog jezika, ali je u kolektivnom imaginariju još popularnije kao zaštitna marka (sada već i brend) automobila suttgartskog proizvođača Daimlera (od 1926. Mercedes-Benz, nakon Daimlerove fuzije s Benzom). Maria de las Mercedes bilo je krsno ime Adriane Jellinek, kćeri austro-ugarskog konzula u Nici, strastvenog automobilista, koji je kao kupac sugerirao Daimleru neka tehnička rješenja, rabeći za njih kćerino “rezervno” ime. Od 1902. “mercedes” je naziv putničkih automobila.

Tehnička pouzdanost “mercedesovih” motora i relativan luksuz opreme učinili su od “mercedesovih” limuzina prestižnu robu, a u drugoj Jugoslaviji (pa u Poljskoj) i statusni simbol za obrtnike i rukovodioce (rafiniraniji obrtnici su se preorijentirali na BMW, da bi se distancirali od inflacije “merdži”).

“Mercedes” (španjolski: nadnice, nadarbine, sekundarno: milosti) u katolištvu je jedan od Bogorodičinih atributa, koji se na Pirinejskom poluotoku pridaju uz Gospino ime (a pridaju se i geografske odrednice), ali kolokvijalno funkcioniraju kao samostalna imena (Carmen, Montserrat, Lourdes, odnosno Dolores, Ines, Nives, Milagros itd., čak i Pilar, tj. “stup”; u talijanskome tako funkcioniraju Assunta, Concetta itd.).

Španjolska riječ “merced” je latinizam: latinski “merces” je zarada, postverbal glagola “mereo” (zaslužujem), čiji je particip zaslužan za “meritokraciju”, “emerituru” itd. (“meretrix” je zaslužnica, danas: sponzoruša, usp. “merx” = roba, “mercator” = trgovac). Indoevropski korijen je “*(s)mer-”, usp. u grčkome “méros” (dio, hrpa), “moîra” (dio, usud, kob).