Kad je početkom 90-ih filmovima “Crvena golubica” i “Dragi dnevniče” počeo postajati europska filmsko-intelektualna zvijezda, Nanni Moretti nerijetko je tituliran kao “rimski Woody Allen”. Ta naljepnica, koliko god imala opravdanja, bila i zavodljiva krivotvorina.
Morettijevi rani filmovi - koji su se proslavili uz snažnu podršku festivala u Cannesu - imali su doista ponešto allenovsko.
Kino-kolumne
Ponajviše intelektualizam, narcisoidnu autobiografičnost, kao i činjenicu da je režiser u njima bio i glavni glumac, te - manje-više - glumio svoje drugo ja. No, između Morettija i Allena postojale su i krupne razlike, a prva od njih je političnost. Moretti je bio i ostao politički filmaš, čovjek koji je bez skanjivanja filmove koristio kao kino-kolumne, a dva filma (“April” 1998 i “Kajman” 2006.) posvetio je nikom drugom nego Berlusconiju. Nadalje, Allen je bio i ostao najprije rasni pripovjedač, dok je Moretti zapravo bio najbolji kad je film koristio za komentar, esej, polemiku.
Dvostruko dobra vijest
Tijekom ovog stoljeća, Moretti je uvelike razgranao svoju aktivnost kao producent, prikazivač i javna figura, no nakon canneskog pobjednika iz 2001. “Sinova soba” snimio je samo dva dugometražna filma koja su - iskreno - oba bila osrednja. Stoga je film “Mia Madre” (Moja majka) za Morettijeve ljubitelje dvostruko dobra vijest. Kao prvo, Moretti je nakon dugo vremena napravio vrlo dobar film. Drugo, “rimski Woody Allen” snimio je prvi film koji stvarno jest - woodyallenovski.
Posveta učiteljima
“Moja majka” priča je o sredovječnoj, razmjerno afirmiranoj redateljici ( Margherita Buy) koja upravo počinje snimati politički film o nedaćama radničke klase, film koji - po onom koliko se da shvatiti - izgleda dobronamjerno banalan. Junakinja Margherita za ulogu zlog kapitalista angažira holivudskog glumca Barryja Hugginsa, koji se uskoro pretvara u noćnu moru. Huggins - kojeg izvrsno igra John Turturro - naporni je egocentrik koji loše govori talijanski, ima sto kapricioznih prohtjeva i mistificira vlastitu karijeru.
Usporedno s neprilikama na filmskom setu, Margherita ima nevolja i u kući. Njena mater - popularna i voljena profesorica latinskog - na samrti je, a u grad doputuje njen brat (glumi ga sam Moretti) koji redateljici služi kao rame za plakanje. Sluđena Margherita usred snimanja filma počinje uspoređivati vlastitu karijeru - stresnu, punu narcisa i egocentrika, posvećenu političkim idejama u koje jedva vjeruje - te život vlastite majke koja je smjerno i uz vidljivi rezultat odgajala generacije.
“Mia madre” jedna je od najljepših filmskih posveta nastavničkom zvanju. Ujedno, to je i jedan od najšarmantnijih novijih filmova o filmu i o filmskom cehu. Uza sve to, to je Morettijev najzreliji film od 90-ih, film u kojem rimski autor poput suverenog rutinera klizi iz registra u registar, od burleskno smiješnog do patosa za papirne maramice.